დარიალის ხეობას ყაზბეგის მუნიციპალიტეტში, აღმოსავლეთ საქართველოს ჩრდილოეთ ნაწილში, მდინარე თერგის ხეობას ეძახიან. ხეობა იწყება მდინარე ჩხერის შესართავთან, 11 კილომეტრამდეა სიგრძეში და მთავდება ზემო ლარსთან. სახელი სპარსულად "dar-i-alan" ალანთა კარს ნიშნავს.
უძველესი დროის უცხოურ გეოგრაფიულ წყაროებში მოხსენიებულია, როგორც "Porta Caucasicae" - კავკასიის კარი და "Porta Hiberiae" - იბერთა კარი. ქართულ წყაროებში კი “დარიალნი”, “დარიელა”, “იბერიის კარი”, “კავკასიის კარი”, “ივსთა კარი” და სხვა უამრავი სახელით მოიხსენიება.
დარიალის ხეობა, გეოგრაფიული მდებარეობით და უძველესი დროიდან გამავალი სავაჭრო და სამხედრო გზით, ორივე კავკასიის დამაკავშრებელ მნიშვნელოვან ხეობას წარმოადგენდა, რომლის კონტროლიც დიდ როლს თამაშობდა არაერთი ქვეყნის პოლიტიკურ ბედზე.
გადმოცემის მიხედვით, ხეობაში პირველი ციხესიმაგრე, ძველი წელთაღრიცხვის მეორე საუკუნეში იბერიის მეფე მირიან პირველს აუშენებია.
სხვადასხვა დროს, სხვადასხვა ისტორიულ-პოლიტიკური მდგომარეობიდან გამომდინარე ხეობას აკონტროლებდნენ ხან ქართველები, ხან დამპყრობლები. ხეობის ისტორიულ-კულტურული ძეგლებიც არაერთხელაა აღდგენილი.
ეროვნული მნიშვნელობის კულტურის უძრავი ძეგლი - გერგეტის სამების ეკლესია დარიალის ხეობაში, დაბა ყაზბეგთან, ზღვის დონიდან 2200 მეტრზე მდებარეობს. გადმოცემის მიხედვით, ეკლესია აგებულია იმ ადგილას, სადაც ანდრია მოციქულმა და წმინდა ნინომ აღმართეს ჯვრები ხევში ქადაგების დროს. ამ ადგილას ტაძრის აშენება უკავშირდება მეფე ვახტანგ გორგასალს. ტაძრის აშენების ზუსტი თარიღი უცნობია. თავდაპირველად ის იყო ფერისცვალების სახელზე აგებული. გერგეტის სამება და მონასტერი მოხსენიებულია 1392 წლით დათარიღებულ სითარხნის გუჯარში. ვახუშტი ბატონიშვილის მიხედვით, გერგეტის სამების ტაძარი განსაცდელის დროს უნდა ყოფილიყო იყო წმინდა ნინოს ჯვრის სახიზარი ადგილი.
გერგეტის ტაძარშია დაწერილი მატიანე “მოსახსენიებელი სულთაი”, რომელიც საქართველოს ისტორიის მნიშვნელოვან ცნობებს მოიცავს.
ანანურის ციხესიმაგრე შუა საუკუნეების ისტორიულ-კულტურული ძეგლია და მასში თავმოყრილია საერო, საკულტო და სამხედრო დანიშნულების კარგად შემონახული ნაგებობები.
ციხესიმაგრე წარმოადგენდა არაგვის საერისთავოს საკვანძო ობიექტს. ანანურის ციხესიმაგრე არაერთხელ ყოფილა შიდა თუ გარე მტრებთან ბრძოლების ეპიცენტრი. მას საკმაოდ მძიმე და ტრაგიკული ისტორია აქვს…
დარიალის ხეობაში მდებარე ისტორიულ კულტურულ ძეგლებზე არსებულ მასალებს ვრცლად შეგიძლიათ გაეცნოთ ვიკიპედიაში გამოქვეყნებულ სტატიებში ბმულებზე:
დარიალის ხეობა ➜ https://bit.ly/3rL0XyD
გერგეტის სამების ეკლესია ➜ https://bit.ly/3j0g8jx
ანანურის ციხესიმაგრე ➜ https://bit.ly/3ybAM6Q
No comments:
Post a Comment